بیوفیدبک

هر روزه روش های درمانی زیادی برای بهبود عملکرد دستگاه های بدن کشف و به کار گرفته می شود. یکی از این روش ها بیوفیدبک است. اگر تا به حال اسمی از این تکنیک و نحوه ی عملکرد آن نشنیده اید بهتر است متن زیر دنبال کنید. فعالیت بدنی به دو بخش ارادی و غیر ارادی تقسیم بندی می شود.

بعضی از حرکات ارادی شامل تکان دادن دست و پاها که کاملاً آگاهانه انجام می شوند و حرکاتی مانند نرخ ضربان قلب، تنفس، دمای بدن، فشار خون و .. جزء حرکات غیر ارادی هستند و تحت تأثیر پارامترهای محیطی مانند استرس، هیجان، بیماری و … تغییر می کنند. سیستم عصبی خودمختار عملکردهای غیر ارادی را تنظیم می کند و اگر فرد به مدت زمان زیادی در معرض عوامل محیطی متأثر بر فعالیت های بدنی اش قرار بگیرد ممکن است دچار بیماری یا اختلال شود و این بیماری ها و اختلالات در گروه بیماری های تنظیمی تقسیم بندی می شوند. استفاده از درمان های دارویی برای این گونه اختلالات تقریباً زمان بر و دارای عوارض است از این رو استفاده از روش مدرن بیوفیدبک می تواند کنترل عملکردهای غیر ارادی را تا حدودی تنظیم کند. در زیر بیشتر با این روش و انواع آن آشنا می شویم.

بیوفیدبک چیست؟

تکنیک بیوفیدبک با ایجاد تغییرات مثبت مطلوب در بدن باعث بهبود عملکردهای اعضای بدن می شود.این تکنیک ذهنی بدنی در واقع به افراد کمک می کند تا چگونگی تغییر فعالیت های فیزیولوژیک خود را یاد بگیرند.

در واقع اصل کار در این روش این می باشد که افراد توانایی کنترل و تنظیم پاسخ های غیر ارادی بدنشان را داشته باشند.در این روش درمانی از ابزارهای الکترونیکی استفاده می شود که این ابزارها اطلاعاتی در خصوص اعصاب و عضلات و فعالیت های خود مختار بدن پردازش می‌کنند و این اطلاعات را در قالب صوت و تصویر به درمانگر و بیمار می دهند.

کاربردهای بیوفیدبک

بیوفیدبک یا بایوفیدبک در درمان شرایط و موضوعات جسمی و ذهنی  زیادی کاربرد دارد. این روش درمانی با ثبت سیگنال های بیولوژیک عمل می کند و افراد برای بهبود سلامت خود از امواج حاصل از بدن خود آموزش می بینند.

از مهم‌ترین کاربردهای بایوفیدبک در درمان طیف وسیعی از شرایط عصبی و عضلانی مانند اختلالات ماهیچه لگن، ضعف ماهیچه ها به دلیل سکته، دردهای تنشی، مشکلات معده ای –روده ای مانند سندرم روده تحریک پذیر، حالت تهوع و استفراغ بسیار کاربردی می باشد. این بیماری عمدتاً با دارو درمان نمی شوند و به همین دلیل از این روش جدید استفاده می شود.

موضوعات ذهنی که با استفاده از بایوفیدبک درمان می شود شامل سندرم دردهای حاد و مزمن، اضطراب، آسم، دردهای ناشی از سرطان، سندرم تونل مچ، گرفتگی گردن، عوارض جانبی شیمی درمانی، یبوست، بیماری انسداد مزمن ریه، ترومای تجمعی، صرع، دردهای آمیزشی، سردرد، فشارخون، حملات عصبی، درد لگن، میگرن، استرس وابسته به شغل، بی اختیاری ادرار، شانه ناپایدار، وزوز گوش، آرتریت روماتوئید، اختلال مفصل گیجگاهی و … می باشد.

دلیل انتخاب بیوفیدبک نسبت به دیگر روش های درمانی

پیشرفت تکنولوژی باعث شده است که تمایل افراد با استفاده از روش بیوفیدبک نسبت به سایر روش ها بیشتر شود این تمایل بیشتر به دلیل موارد زیر است.

• کاهش مصرف دارد و در بیشتر موارد حذف کامل دارو
• افرادی که تحمل مصرف دارو ندارند این روش جایگزین مناسبی است.
• می تواند زمانی که دارو جوابگو نباشد جایگزین شود.
• در هنگام بارداری بهترین جایگزین دارو می باشد.
• کنترل سلامتی توسط شخص

آیا بیوفیدبک عوارض دارد؟

طبق بررسی هایی که از مطالعات صورت گرفته از روش درمانی بیوفیدبک صورت گرفته است این روش درمانی عرضه ی چندانی نداشته است. ممکن است عوارض اندکی مانند اضطراب، اختلال خواب، تهوع و سردردهای خفیف در زمان درمان وجود داشته باشد که معمولاً این عوارض پایدار نیستند و پس از قطع درمان این عوارض هم قطع می شوند.

انواع روش های بیوفیدبک

مهم‌ترین روش هایی که در درمان از طریق بیوفیدبک از آن ها استفاده می شود شامل موارد زیر است.

• امواج مغزی: با نصب حسگرهایی بر روی سر و استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرام امواج مغزی را تفسیر می کنند.
• نوروفیدبک: این شکل درمانی در واقع بازآموزی الگوهای امواج مغزی می باشد و در درمان اختلالاتی نظیر افسردگی، فیبرومیالژیا، اختلال کم توجهی-بیش فعالی، اعتیاد به الکل و … کاربرد چشمگیری دارد. در این روش با نصب حسگرهایی به سر ، فعالیت مغزی را اندازه گیری می کنند.
• تنفس: نظارت بر الگو و تعداد تنفس با استفاده از نوارهایی در اطراف شکم و قفسه سینه
• ضربان قلب: با نصب حسگر بر روی لاله گوش یا نوک انگشتان و استفاده از دستگاه فوتوپلتیسموگراف به رصد ضربان قلب می پردازند.
• عضلات: در این روش حسگرها بر روی عضلات قرار داده می شود تا فعالیت الکتریکی عضلات ارزیابی شود.
• غدد عرق: اندازه گیری فعالیت غدد عرق و میزان تعریق
• درجه حرارت: اندازه گیری جریان خون ورودی به پوست و جلوگیری از کاهش درجه حرارت بدن